• صفحه نخست
• زندگی نامه
• کارنامک
• ارتباط با دانشجویان
• نگارخانه
• پیوندها
• ارتباط با من

مبانی فقهی جواز/ عدم جواز کاربرد سلاح اتمی

مبانی فقهی جواز/ عدم جواز کاربرد سلاح اتمی

سیدصادق حقیقت

پژوهشگاه فقه معاصر، 11/8/1404

مقدمه:

1- بحث سلاح هسته ای مسئله مستحدثه است.

2- معمولاً سه بحث ساخت، انباشت و استفاده از هم تفکیک می شود، اما از نظر فقهی ساخت و انباشت یک حکم دارد.

3- بحث استفاده از سلاح اتمی تا اندازه زیادی همانند سلاح شیمیایی و میکروبی است: سلاح­های کشتار جمعی.

4- چون این دو بحث مستحدثه هستند، باید دید از روایات مسموم کردن دشمن می توان بهره برد یا نه.

5- باید بین حکم و فتوا، و احکام اولیه و ثانویه (و بحث مصلحت) تفکیک قائل شویم.

6- دلیل علاوه بر قرآن و روایات، حکم عقل مستقل است، خصوصاً بر اساس مبنای محقق اصفهانی.

7- حکم فقهی و اخلاقی در این زمینه ممکن است متفاوت باشد.

8- بحث در خصوص حکم فقهی سلاح اتمی است، نه در باره مواضع ج.ا.ا.

نتیجه

1- موضوع سلاح شیمیایی و اتمی تا حدی متفاوت از بحث «القاء سم» است.

2- در خصوص دشمن (و مقابله به مثل) استفاده از سم جایز است.

3- در مورد غیرنظامیان، این کار جایز نیست و معنا ندارد مصلحت عامه­ای در این خصوص وجود داشته باشد.

4- حکم تولید و انباشت سلاح اتمی، خصوصاً برای بازدارندگی، جواز (بالمعنی الاعم) است. به بیان دیگر، دلایل حرمت به‌کارگیری سلاح اتمی مربوط به تولید و انباشت آن نیست، بلکه مربوط به کاربرد آن است.

5- عقل مستقل می تواند به حرمت کاربرد سلاح اتمی به شکل مطلق (حتی برای غیرنظامیان) حکم کند.

6- کاربرد سلاح اتمی به شکل مطلق، علاوه بر دلیل مستقل، به دلایل زیر حرام است: دامنه تخریب و آسیب‌های وارده به ابنای بشر، و حرث و نسل.

7- حتی در خصوص عملیات تلافی جویانه نیز این حرمت باقی است؛ چون باز اضرار به غیر وجود دارد.

8- منوط کردن بحث به عناوین ثانویه، خصوصاً بحث مصلحت، می تواند موجب ابهام شود.

9- کاربرد (و طبعاً تولید و انباشت) سلاح اتمی تاکتیکی (برای از بین بردن نظامیان دشمن) حرمت ندارد. منطقه آلوده می شود، ولی قابل کنترل است.